modemler
Modemler
DSL,PSDN,ISDN
Modem, modulator-demodulator kelimelerinin başlarındaki mo ve dem ifadelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuş ve bilgisayarların telefon hatları üzerinden haberleşmesini sağlayan, dijital-analog çevrim yapmakla görevli bileşene isim olmuş bir kavramdır. Dijital-analog çevriminden kasıt dijital bir veri sinyalini analoga ve bunun tersi olarak da analog bir veri sinyalini dijitale çevirmektir. Bilgisayarın yada CPU'nun verileri dijital olarak işlediğini biliyoruz. Konu, iki bilgisayarın haberleşmesi ve bunun telefon hatları üzerinden yapılmasına gelince karşımıza çıkan problem aynı zamanda modemleri varoluş sebebidir. çok basit ve anlaşılması kolay; kullandığımız telefon hatları veriyi analog olarak iletir, dijital yapıdaki iki aygıtın analog sinyaller kullanan bir hat üzerinden haberleşmesi, arada bir sinyal dönüştüren aygıt olmaksızın mümkün değildir. Yapılması gereken gördüğünüz gibi basit bir sinyal dönüştürücü üretmektir. Ve bunun adı da modem olmuştur.Fax-modem kartları ile bilgisayarı telefon hatları üzerinden fax gibi kullanabilir yada başka bilgisayarlara bağlanabiliriz. ( Internet bağlantısında olduğu gibi) Modemhızından bahsederken modemin bir saniyede alabileceği veya gönderebileceği bilgi miktarından söz edilir. örneğin 14400 bit'lik bir modem hızı saniyede 14400 bit'in modem tarafından işlenebileceğini gösterir. Modemlerin hızları, bps (bits per second/saniyede aktarılan bit sayısı) olarak ölçülür. Standart olarak, 300, 1200, 2400, 4800, 9600, 14400, 28800, 33600, 56000 bps sıralaması geçerlidir.çok hızlı bir modem bile ancak telefon hattının izin verdiği hızda bağlanabilir. Su anki telefon hatlari ile en fazla 28800 hizinda baglanilabilmektedir. Modemlerde iletişimi belirleyen unsurlar arasında, hızın yani sıra protokoller de vardır. Bunlar, yazılım ya da donanım ile sağlanan sıkıştırma (compression) ve hata düzeltme (error correction) protokolleridir. Bu protokollerden en yaygın kullanılanları şöyledir: Hata düzeltme, MNP2-4 (Microcom Networking Protocol) / v.42; sıkıştırma ise MNPS / v.42bis'tir. MNP2-4 protokolü hat gürültüsü (line noise) olduğunda etkin kullanım sağlar. v.42bis protokolü ise, metin ya da kolay sıkıştırılan dosyaların transferinde etkin kullanım sağlar. v.42bis'in dosyaları, ARJ ya da ZIP dosyaları kadar iyi sıkışmış değildir. Bu nedenle daha çok ARJ ya da ZIP dosya türleri tercih nedeni olur. v.42bis protokolünün bir başka özelliği ise, modemlerin daha hızlı görünmesini sağlamasıdır. örnegin 14400 modem 57600 bps gibi görünür
.Modemler ilk ortaya çıktığında, sadece veri transferini sağlamaktaydı. Günümüzde ise modemler kullanıcılara faks işlevini de sunmaktadırlar. Faks/modem kartları, standart bir faks cihazı ile yapılabilecek islerin ve birçok durumda dahafazlasının da yapılmasını sağlayabilecek işleve sahiptir. Faks/mo dem kartları, Class1 ve Class2 olarak iki grupta ele alınır. Bugün yararlanılan faks programları oldukça sırayla faks çekebilme, her birine özel işlemler yapabilme, meşgul olan numaraların tekrar aranmasını sağlama ve gelen fakslardan veri toplayabilme isleri örnek olarak gösterilebilir. Tüm bunların yapılabilmesi, kullanılan yazılımın gelişmişliğine bağlıdır.
Synchronous Modemler
Bu modemler karşı taraftaki modem ile tamamen senkronize (eş zamanlı) birşekilde çalışır. Gönderilen bilginin formatı karşı taraf tarafından da bilinir. Genellikle Leased-Line (kiralık hat) dediğimiz hatlar üzerinde çalışır. Bu modemler 4 tel yani iki çift tel üzerinden ve genellikle Full-Dublex dediğimiz hem gönderme hem de alma işlemini aynı yapabilme kabiliyeti ile çalışabilen modemlerdir.
Asynchronous Modemler:
Genelde dial-up diye tanımladığımız telefon hatlarını kullanan modemlerasenkron modemlerdir. Bu modemler bilgiyi başlangıç ve bitiş bitleri ile beraber
değişik zaman ve değişik blok büyüklüklerinde gönderirler. Bunlar karşı taraftakimodem ve hattın kalitesine göre full-dublex yada half dublex (bir anda sadece gönderme yada alma) şeklinde çalışırlar.<
ISDN Modem:
ISDN digital olarak çalışan bir telefon hattı olarak düşünülebilir. Digitalolduğundan dolayı ISDN modemler klasik modemlerin yaptığı analog-digital çevrimini yapmazlar. Bağlantısı daha çok network kartlarının network kablolarına bağlantısınabenzer.
NULL Modem:
Bu modem çeşidi gerçekte fiziksel bir modem değildir. Modemlerin analogsinyalleri bilgisayarın anlayacağı digital sinyallere çevirdiğinden bahsetmiştik. Eğer iki bilgisayar yakın mesafede ise modem kullanmadan sadece null modem kablosu ile bağlantı yapılabilir. Bilgisayara null modem dediğimiz geçersiz bir modem tanımlaması yapılır. Böylece analog digital çevrimi yapmaya gerek kalmadan digital bir bağlantı kurulur. Kullanılan kablo modem kablosu ile aynı değildir. Zaten iki tarafı da dişi olmalıdır.
MODEM HIZLARI
Modem hızları Baud Rate ile ölçülür. Modem hızlarında dikkat edilmesigereken nokta da hızlarının bit olarak ölçülmesidir. Baud Rate ise gönderilen byte sayısıdır. örneğin 9600 hızında bir modem 9600/8=1200 byte hızında bilgi gönderirancak her byte için bir başlangıç ve birde bitiş bit gönderdiği üşünülürse gerçek bilgi transferi saniyede 960 byte olmaktadır.
UART çiplerinin seri portları kontrol eden çipler olduğunu söylemiştik.Modemlerde seri bağlantıda kullanıldığı için UART çipleri tarafından yönetilirler. UART çipleri değiştirilebilir çiplerdir. Eğer bir modem gerektiği süratte çalışmıyorsaUART versiyonunu kontrol etmemiz gerekir. Modemler ilk çıktığında seri portlara yöneltilen komutlarla çakışıyordu. Günümüzde de modemler bu komutları otomatik olarak gönderen programlar aracılığıyla çalışmaktadır. Modemlerin çalıştığı komutlar AT komutları olarak isimlendirilir. özel bir arayüz yada redirect yolu ile kullanılırlar. Bilgisayara taktığımız modemin düzgün bir şekilde çalışıp çalışmadığı bu komutlar sayesinde kontrol edilmektedir.
Veri Aktarımı
Mesela internete bağlanmak istiyoruz. Servis sağlayıcımızın kılavuzunu açtık,kullanıcı adımızı, şifremizi ve aramak istediğimiz ISS (internet Servis sağlayıcı) numarasını girip bağlan tuşuna bastık. Bu anda yapılan işlem ISS'nin modemlerini aramaktan başka bir şey değildir. Yani çevirdiğimiz hatta, sistemleri, yapıları biraz karışık olsa da, bizim bilgisayarımızda olduğu gibi bir modem bağlı. Hat düştüğünde duyduğumuz sesler aradaki bağlantının yapılması için gerekeli olan bir tanışma aşaması olarak nitelendirilebilir. Ve bunun sonunda kullanıcı adı, şifre vs. doğruysa haberleşmeye başlarız. Şimdi browser (İnternet'e bağlanmamızı sağlayan tarayıcı mesela Microsoft Internet Explorer gibi)'ımızın adres satırına bir İnternet adresi yazalım. Bizim bilgisayarımız isteğimizi modemimize iletir. Modemimiz CPU'dan aldığı dijital emri, telefon hattı ile iletebileceği analog yapıya çevirir ve haberleştiği ISS bilgisayarının modemine yollar. O da getirilen emri bizim modemimizin aksine,dijital yapıya çevirerek CPU'suna yollar, Bunun sonucunda gerekli adres bulunur ve aynı yolla bize yollanır. Bu veri alışverişi aynı şekilde yapılan her işlemde, alınan her mesajda, gidilen her adreste tekrarlanır. İnternet'e bağlı olduğumuzda ekranın sağ alt köşesinde yanıp sönen bilgisayar simgesi ise bu alışverişin simgesidir. Bu veri alışverişi Bps yani Bits Per Second cinsinden yapılır. Bu yöntemle aktarılan veri bit cinsindendir. 12Bps ifadesi bize saniye de 12 bit veri aktarıldığını gösterir.
Modem Standartları
X2:
U.S Robotics (3COM) firması tarafından bağlantı hızını 56K'lık değeregetirmek için geliştirilmiş iletişim standardıdır. Bu teknolojiden önce hatların maksimum 33.6K'lık değere ulaşabileceği sanılıyordu. Kullanılan özel teknikler ile bugörüş yıkıldı ve günümüz modemler tam olarak 56K'lık değerler yakalayamasa da 33.6K'lık değerleri geçebilmektedir. K56Flex: Lucent Technologies ve Rockwell International firmaları tarafından geliştirilen bu standart X2 gibi 56K'lık hız değerini yakalamayı öngörmektedir. V.90 – V.92: ITU tarafından geliştirilmiştir. Amacı birbiriyle rekabet eden ve bu sebeple karmaşalara ve ayrılıklara neden olan iki 56K teknolojisini birleştirip ortak bir standart oluşturmaktır.
International Telecommunation Union, Türkçe karşılığı Uluslar arasıTelekomünikasyon Derneği. Bu dernek uluslar arası haberleşme standartlarını belirler 56Kflex ve X2 standartlarını birleştirip V.90 standardını oluşturması bunun enönemli örneğidir.
Data Compressing:
Veri sıkıştırma. Modemlerin donanımsal veya yazılımsa lolarak verileri sıkıştırıp daha yüksek aktarım hızına ulaşmayı sağlayan teknolojidir. Modemler bilgisayara bağlantı yerine göre ikiye ayrılır.
Birincisi, Internal yani içten bağlanmalı olan modemlerdir.Bunlar PCI veya yeni geliştirilen AMR slotlarına bağlanırlar. İkincisi ise External, yani dıştan bağlanmalı olanlardır ve paralel, seri veya USB portundan bilgisayara bağlanırlar. İkinci tür modemler yerine göre daha hızlı olabilmektedirler. Fakat internal modemlere göre daha pahalı olabilirler. USB portundan ve içten bağlanan modemler ek bir güç kaynağına ihtiyaç duymazlar gücünü sistemden alırlar. Fakat diğer tür modemler bir adaptöre ihtiyaç duyarlar.